Zdecentralizowane giełdy
Największą zdecentralizowaną giełdą działającą na protokole ETH jest Uniswap (UNI): https://app.uniswap.org/#/swap.
Niemniej jednak z uwagi na wysokie opłaty transakcyjne, zdecydowanie lepiej korzystać z giełd opierających się o Binance Smart Chain.
Przykładem największej takiej giełdy jest PancakeSwap (CAKE): https://pancakeswap.finance/.
Po co korzystać ze zdecentralizowanych giełd?
Nie wszystkie tokeny są dostępne na giełdach typu Binance.
Czasami zupełnie przypadkiem możemy dowiedzieć się o tokenie, który ma duży potencjał. Innym razem natrafimy informację, że dany token zostanie dodany niedługo do dużej giełdy, jak Binance.
Np. z oficjalnego Telegramu Binance, do którego linka już wcześniej wysyłałem: https://t.me/binance_announcements.
Załóżmy, że dowiedzieliśmy się, że kryptowaluta QUAI zostanie dodana do Binance (więc jej cena może wzrosnąć w ciągu kilku dni): https://www.coingecko.com/pl/waluty/quai-dao
Nie znam tej kryptowaluty i nic o niej nie czytałem. Znalazłem ją tylko jako przykład do tego e-booka.
Po przejściu do zakładki “Rynki” na CoinGecko możemy sprawdzić, na jakich giełdach jest ona już dostępna. Jak się okazuje, możemy ją kupić właśnie na giełdzie PancakeSwap:
Podpięcie MetaMaska do zdecentralizowanej giełdy
Będąc na stronie: http://pancakeswap.finance/ wybieramy: “Connect” i w oknie, które się pojawi “Metamask”:
Następnie akceptujemy połączenie. Od teraz giełda będzie widziała środki, które posiadamy na swoim portfelu Metamask.
Handel na PancakeSwap
Żeby handlować na giełdzie: https://pancakeswap.finance, wybieramy Trade > Exchange:
W górnym polu zaznaczamy kryptowalutę, którą chcemy wydać, a na dole tą, którą chcemy kupić.
Przykładowo chciałbym kupić 0.12 CAKE płacąc 2 BUSD.
Następnie klikamy na “Approve BUSD” i potwierdzamy w MetaMasku.
Następnie klikamy na przycisk “Swap”.
W ten sposób uruchomiliśmy funkcję (płacąc BNB o równowartości kilkudziesięciu groszy), w ramach której doszło do wymiany między Tobą, a osobą dostarczającą płynności.
O płynności później.
Stacking na zdecentralizowanej giełdzie
Jeśli posiadamy kryptowalutę CAKE (jest ona w top 50 największych kryptowalut), to możemy ją stackować na giełdzie PancakeSwap na dość duży procent.
Plusem tego rozwiązania jest to, że możemy wybrać swoje stackowane CAKE w dowolnym momencie, a i tak otrzymamy cały zebrany zysk.
W związku z powyższym, jeśli dokonamy zakupu CAKE na dołku (po korekcie na BTC), to spokojnie możemy je wysłać na MetaMaska i rozpocząć stackowanie na wysoki procent.
Z kolei jeśli czujemy, że zbliża się korekta i chcielibyśmy powoli realizować zyski, po prostu w ciągu sekundy przestajemy stackować CAKE i wysyłamy je z powrotem na Binance w celu ich sprzedaży.
Jak stackować CAKE?
W tym celu z menu po lewej na giełdzie PancakeSwap wybieramy “Pools”:
Zobaczymy tam mnóstwo opcji na różny procent:
Pamiętajmy, że oprocentowanie mówi o tym, ile otrzymamy CAKE, a nie dolarów. Jeśli cena CAKE spadnie, to możemy na tym nic nie zarobić. Tj. będziemy mieć więcej CAKE, ale będą one mniej warte.
My jednak kupiliśmy CAKE po korekcie i wiemy, że hossa będzie trwała, więc nie boimy się, że cena spadnie.
Pierwsze dwa bloki oznaczają stackowanie CAKE, aby otrzymać CAKE.
Z kolei pozostałe pozwalają stackować CAKE jednak w zamian otrzymamy inne tokeny.
Manual CAKE – (drugi blok od góry) oznacza, że jeśli stackujemy np. 100 CAKE i w wyniku stackingu zarobimy 5 CAKE, to cały czas będzie stackowane tylko 100 CAKE, a zarobione 5 CAKE będzie leżało bezczynnie.
Auto CAKE – opcja ta powstała niedawno i jest najlepszym rozwiązaniem, ponieważ skrypt będzie automatycznie dodawał zarobione CAKE to całkowitej puli stackowania. Tak więc będzie tutaj działał procent składany.
My oczywiście wybieramy “Auto CAKE” klikając na “Enable”, po czym akceptujemy wszystko w MetaMasku. Następnie wciskamy przycisk “Stake”, który się pojawi i ponownie akceptujemy całość w MetaMasku.
Tym sposobem giełda pobierze nasze CAKE (i jak zwykle kilkadziesiąt groszy w BNB) z portfela MetaMaska i wrzuci do stackowania na giełdzie.
Po jakimś czasie możemy wrócić do tego samego miejsca i przestać stackować klikając przycisk “Unstake”, a środki w ciągu kilku sekund wrócą do naszego portfela.
Nie musimy posiadać żadnego konta na tej giełdzie, ponieważ to ile posiadamy stackowanych tokenów jest przypisane do naszego portfela MetaMask.
W każdej chwili możemy zalogować się do naszego portfela MetaMask na innym komputerze, a po wejściu na PancakeSwap od razu zobaczymy nasze stackowane tokeny.
Jak działają zdecentralizowane giełdy?
Większość użytkowników kryptowalut do handlu wykorzystuje duże giełdy, takie jak Binance oraz OKX. To dobre platformy. Nie bez powodu mają taką pozycję na rynku. Są to jednak wielkie firmy. Na dobrą sprawę działają dokładnie tak samo, jak instytucje znane ze świata walut fiducjarnych. Są to giełdy scentralizowane (CEX – Centralized Exchange).
Zwolennicy kryptowalut pokładają dużą nadzieję w decentralizacji. Powstają więc giełdy oraz platformy, które różnią się od powyższych w swoich założeniach. Mowa o zdecentralizowanych giełdach (DEX – Decentralized Exchange). Należą do nich np.: Uniswap, GMX, PancakeSwap itp.
Żeby jednak dobrze zrozumieć drogę, która prawdopodobnie jest przed zdecentralizowanymi giełdami, omówmy wady i zalety tych rozwiązań na obecną chwilę.
CEX-y zapewne bardzo dobrze znasz. We wcześniejszej części kompendium omawialiśmy giełdę OKX oraz Binance. Pomimo że są to giełdy kryptowalut, są scentralizowane. To pierwsza istotna informacja, którą musisz przyswoić. Początkujący często błędnie uważają, że wszystko, co zbudowano wokół blockchainu, jest zdecentralizowane.
Giełdy scentralizowane to podmioty trzecie, które pełnią funkcję pośrednika pomiędzy dwoma punktami transakcji. Ma to swoje zalety.
Przede wszystkim CEX-y podlegają pod różne instytucje nadzorujące. To właśnie dlatego przeważnie wymagają działań związanych z KYC (Know Your Customer) oraz AML (Anti-Money Laundering). Dzięki temu inwestorzy oraz instytucje uważają je za bezpieczniejsze. A to istotne, ponieważ scentralizowanym giełdą musisz zaufać. Dlaczego? Ponieważ przesyłasz tam swoje środki.
Handlować na giełdzie scentralizowanej możesz dopiero po wpłaceniu kapitału. Przechowujesz je następnie na giełdowych portfelach.
CEX-y to przeważnie wielkie firmy z potężnym kapitałem. Dzięki temu są w stanie stworzyć przyjemną dla użytkownika platformę. Handlując na scentralizowanej giełdzie, zawsze możesz liczyć na pomoc działu wsparcia. Platformy są rozbudowane, oferują wiele różnych funkcji (takich jak handel kontraktami) oraz duży wybór kryptowalut.
Giełdy scentralizowane są prostsze w użytkowaniu, wynika to z indywidualnej, centralnej infrastruktury. Przekłada się to na ilość użytkowników. Nowi inwestorzy szukają prostych rozwiązań. Co istotne, CEX-y obsługują waluty fiducjarne, a to również przemawia na ich korzyść. To wszystko przekłada się na płynność. Giełdy szybko wywiązują się ze zobowiązań finansowych.
W czym lepsze są DEX-y?
Największą zaletą zdecentralizowanych giełd jest ich oderwanie od instytucji nadzorujących. Zdecentralizowane giełdy nie wymagają przechodzenia procedur KYC oraz AML. Nie musisz wysyłać swoich dokumentów i martwić się o to, w jakich warunkach są przechowywane. Co więcej, DEX-y nie wymieniają danych z organami centralnymi.
DEX-y zapewniają anonimowość oraz pełną decentralizację. Jak to jest możliwe? Handel odbywa się przy pomocy smart kontraktów. Oznacza to, że nie potrzebny jest podmiot trzeci, który nadzorowałby cały proces. Użytkownicy handlują bezpośrednio ze sobą. Trzeba jednak zwrócić większą uwagę na to, na jakiej sieci stworzona jest giełda.
W przypadku DEX-ów użytkownik nie przelewa swoich środków na platformę. Zamiast tego podpina swój portfel. Dzięki temu, jego kryptowaluty nie są zagrożone. Użytkownik cały czas ma dostęp do swoich kluczy prywatnych.
DEX-y przeważnie dostępne są dla użytkowników w formie zdecentralizowanych aplikacji (dApps). Wraz z ich rozwojem stają się coraz bardziej dostosowane do potrzeb przeciętnego użytkownika.
Największe problemy CEX’ów?
Największym problemem, który zauważają miłośnicy decentralizacji, jest to, że w przypadku scentralizowanych giełd nie mamy kontroli nad swoimi środkami. Zanim zaczniesz handlować, musisz wpłacić swoje środki. W tym momencie trafiają one na giełdowy portfel. Oczywiście możesz je następnie wypłacić. Niestety, jeżeli chcesz regularnie handlować, to jakąś część kapitału musisz przechowywać na giełdzie.
Sytuacja z FTX jasno pokazała światu, że giganci również mogą upadać. W takiej sytuacji inwestorzy tracą pieniądze. Warto pamiętać, że giełdy już upadały w przeszłości i będą prawdopodobnie upadały w przyszłości.
Chyba najbardziej znanym przypadkiem jest upadek giełdy MT. GOX. Platforma umożliwiła handel kryptowalutami już w roku 2010. Upadła w lutym 2014 r. W takich wypadkach warto przypomnieć popularne w krypto-środowisku powiedzenie: “nie Twoje klucze, nie Twoje kryptowaluty”. Dopóki scentralizowane giełdy wymagają przechowywania środków w obrębie ich platformy, dopóty będą wymagały dużego zaufania użytkowników.
Wielu inwestorów dostrzega również problem w konieczności przechodzenia weryfikacji. Jest to w sprzeczne z głównymi założeniami, które przyświecały Satoshiemu Nakamoto podczas tworzenia BTC. W związku z tym, społeczność jest sceptycznie nastawiona do zewnętrznych regulacji oraz kontroli organów.
Problemy obecnych DEX-ów?
Zdecentralizowane giełdy obecnie zmagają się z kilkoma problemami. Przede wszystkim mają problemy z płynnością. Wynika to z tego, że są znacznie mniej popularnie. Mają mniej użytkowników, co za tym idzie znacznie niższy wolumen. Jest to problem, który w przyszłości powinien zanikać.
DEX-y są również wolniejsze niż CEX-y. Każda transakcja musi zostać zweryfikowana przez walidatorów danej sieci. Z tego powodu zdecentralizowane giełdy średnio sprawdzają się w przypadku podejmowania nagłych decyzji inwestycyjnych.
Obecnie zdecentralizowane giełdy często są zbyt skomplikowane dla początkujących. Interfejsy nie są dopracowywane pod kątem nowych użytkowników. Wymagają pewnej wiedzy oraz obycia z kryptowalutami. Odstrasza to osoby, które nie mają doświadczenia.
Największym problemem są jednak ograniczone możliwości DEX-ów. Zdecentralizowane giełdy często nie mają podstawowych w obecnych czasach funkcjonalności, takich jak np. zlecenia z limitem lub handel z dźwignią. Obsługują mniejszą liczbę kryptowalut oraz praktycznie nie obsługują walut fiat.
W którą stronę rozwijają się DEX-y na przykładzie GMX?
Powyższe problemy DEX-ów wciąż istnieją. Nie jest jednak tak, że dotyczą one dosłownie każdej zdecentralizowanej giełdy. Ten segment rynku dynamicznie się rozwija oraz zdobywa nowych zwolenników.
Możemy założyć, że słabnące zaufanie do CEX-ów, które spowodowane jest upadkiem giełdy FTX, przełoży się na zainteresowanie zdecentralizowanymi giełdami. Wraz ze wzrastającym wciąż nadzorem organizacji rządowych, zdecentralizowane rozwiązania mogą cieszyć się dużą popularnością. W końcu społeczność zrzeszona wokół kryptowalut wciąż traktuje anonimowość jako jedną z głównych wartości.
Ciekawym przykładem zdecentralizowanej giełdy, która stara się rozwiązywać problemy DEX-ów jest GMX. Charakteryzuje się ona wysokim wolumenem (na poziomie kilkunastu miliardów dolarów) oraz dynamicznie rosnącą liczbą użytkowników. A co więcej, umożliwia ona handel z dźwignią nawet 30x. Dostarcza więc funkcje, których wcześniej mogło brakować inwestorom.
Spójrzmy na wykres przedstawiający Value Locked, czyli wartość zablokowaną na giełdzie GMX. Pokazuje ona łączną wartość tokenów, które zostały umieszczone w protokole, aby zapewnić płynność. Ogólnie możemy przyjąć, że im wyższe VL, tym większe zaufanie użytkowników.
Z czego wynika sukces GMX? Jest to giełda wspierana przez dwie sieci:
- Avalanche
- Arbitrum
Umożliwia swapy oraz handel instrumentami pochodnymi kryptowalut. Główną siecią jest Avalancha, to przy jej pomocy odbywa się 80% transakcji. Wewnętrznymi monetami ekosystemu są GMX oraz GLP.
GMX to governance token. Daje on prawo posiadaczowi do angażowania się w zarządzanie projektem. GLP jest natomiast stokenizowanym odzwierciedleniem zablokowanych aktywów w puli płynności. Opłaty transakcyjne w GMX są naliczane w AVAX na Avalanche oraz ETH na Arbitrum.
GMX jest kompatybilny z popularnymi walletami, takimi jak: Trust Wallet oraz Metamask. Umożliwia zarabianie przez stakowanie GMX.
GMX to świetny, ale nie jedyny przykład, rozwijającej się zdecentralizowanej platformy handlowej. Poniżej kilka innych przykładowych DEX-ów, które umożliwiają m.in. handel z dźwignią (perpetual):
- Perpetual Protocol
- Margin DDEX
- Leverj.io
- dYdX
Zdecentralizowane giełdy nie mają jednego właściciela, który zarabia na prowizji z handlu na niej. Całość prowizji otrzymują osoby dostarczające do giełdy płynności.
Na czym polega dostarczanie płynności?
Gdyby za każdym razem, kiedy chcemy dokonać wymiany musiała znaleźć się osoba po drugiej stronie, to trwałoby to strasznie długo, a tym samym handel nie byłby płynny.
Dlatego właśnie zdecentralizowane giełdy przekazują całość prowizji z handlu osobom dostarczjącym płynność.
Zarabianie na dodawaniu płynności
Dodawanie płynności polega na udostępnieniu dwóch kryptowalut tworzących parę.
Weźmy dla przykładu CAKE-BNB.
Dodanie płynności CAKE-BNB oznacza, że udostępniamy swoje CAKE oraz BNB o takiej samej wartości wyrażonej w dolarach.
Tym samym za każdym razem kiedy ktoś kupuje CAKE za BNB lub kupuje BNB za CAKE, Ty otrzymujesz prowizję.
